சுகப்பிரம்ம ரிஷி காட்சி கொடுக்கிறார்
ஸ்கந்தம் 1: அத்யாயம் 18
सूत उवाच
महीपति: त्वथ तत्कर्म गर्ह्यं विचिन्तयन् आत्म-कृतं सु-दुर्मना: ।
अहो मया नीचम् अनार्य वत्कृतं निरागसि ब्रह्मणि गूढ तेजसि ॥
ध्रुवं तता: मे कृत-देव-हेलनाद् दुरत्ययं व्यसनं न अति दीर्घात् ।
तद् अस्तु कामं हि अघ निष्कृताय मे यथा न कुर्यां पुन: एवम् अद्धा ॥
अद्य एव राज्यं बलम् रुद्ध कोशं प्रकोपित ब्रह्म-कुल अनलो मे ।
दहतु अभद्रस्य पुन: न मे अभूत् पापीयसी धी: द्विज देव-गोभ्य: ॥
स चिन्तयन् इत्थम् अथ अशृणोद् यथा मुने: सुत:-उक्त: निऋर्ति: तक्षक आख्य: ।
स साधु मेने न चिरेण तक्षका- नलं प्रसक्तस्य विरक्ति कारणम् ॥
अथो विहाय इमम् अमुं च लोकं विमर्शितौ हेयतया पुरस्तात् ।
कृष्ण अङ्घ्रि सेवाम् अधिमन्यमान उपाविशत् प्रायम् अमर्त्य-नद्याम् ॥
या वै लसद् श्री-तुलसी विमिश्र कृष्ण-अङ्घ्रि रेणु अभ्यधिक अम्बु नेत्री ।
पुनाति लोकान् उभयत्र स-ईशान् क: तां न सेवेत मरिष्यमाण: ॥
इति व्यवच्छिद्य स पाण्डवेय: प्राय उपवेशं प्रति विष्णु-पद्याम् ।
दधौ मुकुन्द-अङ्घ्रिम् अनन्य भावो मुनि व्रतो मुक्त समस्त सङ्ग: ॥
तत्र उपजग्मु: भुवनं पुनाना महा-अनुभावा मुनय: स-शिष्या: ।
प्रायेण तीर्थ अभिगम अपदेशै: स्वयं हि तीर्थानि पुनन्ति सन्त: ॥
अत्रि: वसिष्ठ: च्यवन: शरद्वान् -अरिष्टनेमि: भृगु: अङ्गिरा: च ।
पराशरो गाधि-सुतो अथ राम उतथ्य इन्द्रप्रमद इध्मवाहौ ॥
मेधातिथि: देवल आर्ष्टिषेण: भारद्वाज: गौतम: पिप्पलाद: ।
मैत्रेय और्व: कवष: कुम्भयोनि: द्वैपायनो भगवान् नारद: च ॥
अन्ये च देवर्षि ब्रह्मर्षि वर्या राजर्षि वर्या अरुण आदयश्च ।
नाना आर्षेय प्रवरान् समेतान् अभ्यर्च्य राजा शिरसा ववन्दे ॥
सुख उपविष्टेषु अथ तेषु भूय: कृत प्रणाम: स्व चिकीर्षितं यत् ।
विज्ञापयाम् आस विविक्त-चेता उपस्थित: अग्रे अभिगृहीत पाणि: ॥
राजोवाच
अहो वयं धन्य-तमा नृपाणां महत्-तम अनुग्रहणीय शीलाः
राज्ञां कुलं ब्राह्मण-पाद शौचाद् दूराद् विसृष्टं बत गर्ह्य कर्म
तस्यैव मे अघस्य परा अवर ईश: व्यासक्त चित्तस्य गृहेषु अभीक्ष्णम् ।
निर्वेद-मूलो द्विज-शाप रूपो यत्र प्रसक्तो भयम् आशु धत्ते ॥
तं मा उपयातं प्रतियन्तु विप्रा गङ्गा च देवी धृत चित्तम् ईशे ।
द्विज उपसृष्ट: कुहक: तक्षक: वा दशतु अलं गायत विष्णु गाथा: ॥
पुन: च भूयात् भगवति अनन्ते रति: प्रसङ्ग: च तद् आश्रयेषु ।
महत्सु यां यां उपयामि सृष्टिं मैत्री अस्तु सर्वत्र नमो द्विजेभ्य: ॥
इति स्म राजा अध्यवसाय युक्त: प्राचीन मूलेषु कुशेषु धीर: ।
उदङ्-मुखो दक्षिण कूल आस्ते समुद्र पत्न्या: स्व-सुत न्यस्त भार: ॥
एवं च तस्मिन् नर-देव देवे प्राय-उपविष्टे दिवि देव सङ्घा: ।
प्रशस्य भूमौ व्यकिरन् प्रसूनै: मुदा मुहु: दुन्दुभय: च नेदु: ॥
महर्षयो वै समुपागता ये प्रशस्य साधु इति अनुमोदमाना: ।
ऊचु: प्रजा अनुग्रह शील सारा यद् उत्तम-श्लोक गुण-अभिरूपम् ॥
न वा इदं राजर्षि वर्य चित्रं भवत्सु कृष्णं समनुव्रतेषु ।
ये अध्यासनं राज-किरीट जुष्टं सद्य: जहु भगवत् पार्श्व कामा: ॥
सर्वे वयं तावद् इह आस्महे अथ कलेवरं यावद् असौ विहाय ।
लोकं परं विरजस्कं विशोकं यास्यति अयं भागवत प्रधान: ॥
आश्रुत्य तद् ऋषि-गण वच: परीक्षित् समं मधुच्युद् गुरु च अव्यलीकम् ।
आभाषत एनान् अभिनन्द्य युक्तान् शुश्रूषमाण: चरितानि विष्णो: ॥
समागता: सर्वत एव सर्वे वेदा यथा मूर्ति धरा: त्रिपृष्ठे ।
न इह अथ न अमुत्र च कश्चन अर्थ ऋते पर अनुग्रहम् आत्म शीलम् ॥
तत: च व: पृच्छ्यम् इमं विपृच्छे विश्रभ्य विप्रा इति कृत्यतायाम् ।
सर्व आत्मना म्रियमाणै: च कृत्यं शुद्धं च तत्र अमृशत अभि युक्ता: ॥
तत्र अभवद भगवान् व्यास-पुत्रो यदृच्छया गाम् अटमान: अनपेक्ष: ।
अलक्ष्य लिङ्गो निज-लाभ तुष्ट: वृत: च बालै: अवधूत वेष: ॥
तं द्वि-अष्ट वर्षं सुकुमार पाद कर उरु बाहु अंस कपोल गात्रम् ।
चारु आयत अक्ष उन्नस तुल्य कर्ण सुभ्रु आननं कम्बु सुजात कण्ठम् ॥
निगूढ जत्रुं पृथु तुङ्ग वक्षसम् आवर्त नाभिं वलि-वल्गु उदरं च ।
दिगम्बरं वक्त्र विकीर्ण केशं प्रलम्ब बाहुं सु अमर-उत्तम आभम् ॥
श्यामं सदा अपीव्य वय: अङ्ग लक्ष्म्या स्त्रीणां मनोज्ञं रुचिर स्मितेन ।
प्रत्युत्थिता: ते मुनय: स्व आसनेभ्य तत् लक्षणज्ञा अपि गूढ वर्चसम् ॥
स विष्णु रात: अतिथय आगताय तस्मै सपर्यां शिरसा आजहार ।
ततो निवृत्ता हि अबुधा: स्त्रिय: अर्भका महासने स: उपविवेश पूजित: ॥
स संवृत: तत्र महान् महीयसां ब्रह्मर्षि राजर्षि देवर्षि सङ्घै: ।
व्यरोचत अलं भगवान् यथा इन्दु: ग्रहर्क्ष तारा निकरै: परीत: ॥
प्रशान्तम् आसीनम् अकुण्ठ मेधसं मुनिं नृप: भागवत: अभ्युपेत्य ।
प्रणम्य मूर्ध्ना अवहित: कृत-अञ्जलि: नत्वा गिरा सूनृतया अन्वपृच्छत् ॥
परीक्षिद् उवाच
अहो अद्य वयं ब्रह्मन् सत्सेव्या: क्षत्र बन्धव: ।
कृपया अतिथि रूपेण भवद्भि: तीर्थका: कृता: ॥
येषां संस्मरणात् पुंसां सद्य: शुद्ध्यन्ति वै गृहा: ।
किं पुन: दर्शन स्पर्श पाद शौच आसन आदिभि: ॥
सान्निध्यात् ते महा-योगिन् पातकानि महान्ति अपि ।
सद्यो नश्यन्ति वै पुंसां विष्णो: इव सुर-इतरा: ॥
अपि मे भगवान् प्रीत: कृष्ण: पाण्डु सुत प्रिय: ।
पैतृ: स्वसेय प्रीति अर्थं तद् गोत्रस्य आत्त बान्धव: ॥
अन्यथा ते अव्यक्त गते: दर्शनं न: कथं नृणाम् ।
नितरां म्रियमाणानां संसिद्धस्य वनीयस: ॥
अत: पृच्छामि संसिद्धिं योगिनां परमं गुरुम् ।
पुरुषस्य इह यत् कार्यं म्रियमाणस्य सर्वथा ॥
यत् श्रोतव्यं अथो जप्यं यत् कर्तव्यं नृभि: प्रभो ।
स्मर्तव्यं भजनीयं वा ब्रूहि यद्वा विपर्ययम् ॥
नूनं भगवतो ब्रह्मन् गृहेषु गृह मेधिनाम् ।
न लक्ष्यते हि अवस्थानम् अपि गो-दोहनं क्वचित् ॥
सूत उवाच
एवम् आभाषित: पृष्ट: स राज्ञा श्लक्ष्णया गिरा ।
प्रत्यभाषत धर्मज्ञो भगवान् बादरायणि: ॥
अहमेवासमेवाग्रे नान्यद् यत् सदसत् परम् ।
पश्चादहं यदेतच्च योऽवशिष्येत सोऽस्म्यहम् ॥
