ஸ்கந்தம் 10: அத்யாயம் 89 (பிராம்மணன் பிள்ளையை கிருஷ்ணனும் அர்ஜுனனும் மீட்டு கொடுத்தனர் - ஸ்ரீமத் பாகவதம் - Srimad Bhagavatham)

பிராம்மணன் பிள்ளையை கிருஷ்ணனும் அர்ஜுனனும் மீட்டு கொடுத்தனர்

ஸ்கந்தம் 10: அத்யாயம் 89

श्रीशुक उवाच सरस्वत्याः तटे राजन् ऋषयः सत्रम् आसत। वितर्कः समभूत् तेषाम् त्रिषु अधीशेषु कः महान्॥ 01 तस्य जिज्ञासया ते वै भृगुम् ब्रह्मसुतम् नृप। तत्-ज्ञप्त्यै प्रेषयामासुः सः अभ्यगात् ब्रह्मणः सभाम्॥ 02 न तस्मै प्रह्वणं स्तोत्रं चक्रे सत्त्व-परीक्षया। तस्मै चुक्रोध भगवान् प्रज्वलन् स्वेन तेजसा॥ 03 सः आत्मनि उत्पिथं मन्यम् आत्मजाय आत्मना प्रभुः। अशीशमत् यथा वह्निं स्वयोन्या वारिणा आत्मभूः॥ 04 ततः कैलासम् अगमत् सः तम् देवः महेश्वरः। परिरब्धुम् समारेभ उत्थाय भ्रातरम् मुदा॥ 05 न ऐच्छत् त्वम् अस्य उत्पथगः इति देवः चुकोप ह। शूलम् उद्यम्य तम् हन्तुम् आरेभे तिग्म-लोचनः॥ 06 पतित्वा पादयोः देवी सान्त्वयामास तम् गिरा। अथः जगाम वैकुण्ठं यत्र देवः जनार्दनः॥ 07 शयानम् श्रियः उत्सङ्गे पदा वक्षसि अताडयत्। ततः उत्थाय भगवान् सह लक्ष्म्या सताम् गतिः॥ 08 स्व-तल्पात् अवरुह्य अथ ननाम शिरसा मुनिम्। आह ते स्वागतं ब्रह्मन् निषीद आत् आसने क्षणम्। अजानताम् आगतान् वः क्षन्तुम् अर्हथ नः प्रभो॥ 09 अतीव कोमलौ तात चरणौ ते महा-मुने। इति उक्त्वा विप्र-चरणौ मर्दयन् स्वेन पाणिना॥ 10 पुनीहि सह-लोकं माम् लोकपालान् च मद्गतान्। पाद-उदकेन भवतः तीर्थानां तीर्थ-कारिणा॥ 11 अद्य अहम् भगवन् लक्ष्म्या आसम् एकान्त-भाजनम्। वत्स्यति उरसि मे भूतिः भवतः पाद-हत-आंहसः॥ 12 श्रीशुक उवाच एवम् ब्रुवाणे वैकुण्ठे भृगुः तत् मन्द्रया गिरा। निर्वृतः तर्पितः तूष्णीम् भक्ति-उत्कण्ठः अश्रु-लोचनः॥ 13 पुनः च सत्रम् आव्रज्य मुनीनाम् ब्रह्मवादिनाम्। स्व-अनुभूतम् अशेषेण राजन् भृगुः अवर्णयत्॥ 14 तत् निशम्य अथ मुनयः विस्मिताः मुक्त-संशयाः। भूयांसम् श्रद्दधुः विष्णुम् यतः शान्तिः यतः अभयम्॥ 15 धर्मः साक्षात् यतः ज्ञानम् वैराग्यम् च तत् अन्वितम्। ऐश्वर्यम् च अष्टधा यस्मात् यशः च आत्म-मल-आपहम्॥ 16 मुनीनाम् न्यस्त-दण्डानाम् शान्तानाम् सम-चेतसाम्। अकिञ्चनानाम् साधूनाम् यम् आहुः परमाम् गतिम्॥ 17 सत्त्वम् यस्य प्रिया मूर्तिः ब्राह्मणाः तु इष्ट-देवताः। भजन्ति अनाशिषः शान्ताः यम् वा निपुण-बुद्धयः॥ 18 त्रिविधा आकृतयः तस्य राक्षसाः असुराः सुराः। गुणिन्या मायया सृष्टाः सत्त्वम् तत् तीर्थ-साधनम्॥ 19 श्रीशुक उवाच एवम् सारस्वताः विप्राः नृणाम् संशय-नुत्तये। पुरुषस्य पद-अम्भोज- सेवया तत् गतिम् गताः॥ 20

सूत उवाच

इति एतत् मुनि-तनय-अस्य पद्म-गन्ध-

पीयूषम् भव-भय-भित् परस्य पुंसः।

सुश्लोकम् श्रवण-पुटैः पिबति अभीक्ष्णम्

पान्थः अध्व-भ्रमण-परिश्रमम् जहाति॥ 21

श्रीशुक उवाच

एकदा द्वारवत्याम् तु

विप्र-पत्न्याः कुमारकः।

जातमात्रः भुवम् स्पृष्ट्वा

ममार किल भारत॥ 22

विप्रः गृहीत्वा मृतकम्

राज-द्वारि उपधाय सः।

इदम् प्रोवाच विलपन्

आतुरः दीन-मानसः॥ 23

ब्रह्म-द्विषः शठ-धियः

लुब्धस्य विषय-आत्मनः।

क्षत्र-बन्धोः कर्म-दोषात्

पञ्चत्वम् मे गतः अर्भकः॥ 24

हिंसा-विहारम् नृपतिम्

दुःशीलम् अजितेन्द्रियम्।

प्रजाः भजन्त्यः सीदन्ति

दरिद्राः नित्य-दुःखिताः॥ 25

एवम् द्वितीयम् विप्रर्षिः

तृतीयम् तु एवम् एव च।

विसृज्य सः नृप-द्वारि

ताम् गाथाम् समगायत॥ 26

तम् अर्जुनः उपश्रुत्य

कर्हिचित् केशव-अन्तिके।

परेते नवमे बाले

ब्राह्मणम् समभाषत॥ 27

किम् स्वित् ब्रह्मन् त्वन्-निवासे

इह नास्ति धनुर्धरः।

राजन्य-बन्धवः एते वै

ब्राह्मणाः सत्रम् आसते॥ 28

धन-दार-आत्मजा-पृक्ताः

यत्र शोचन्ति ब्राह्मणाः।

ते वै राजन्य-वेषेण

नटाः जीवन्ति असुम्भराः॥ 29

अहम् प्रजाः वाम् भगवन्

रक्षिष्ये दीनयोः इह।

अनिस्तीर्ण-प्रतिज्ञः अग्निम्

प्रवेक्ष्ये हत-कल्मषः॥ 30

ब्राह्मण उवाच

सङ्कर्षणः वासुदेवः

प्रद्युम्नः धन्विनाम् वरः।

अनिरुद्धः अप्रति-रथः

न त्रातुम् शक्नुवन्ति यत्॥ 31

तत् कथम् नु भवान् कर्म

दुष्करम् जगत्-ईश्वरैः।

चिकीर्षसि त्वम् बालिश्यात्

तत् न श्रद्दध्महे वयम्॥ 32

अर्जुन उवाच

न अहम् सङ्कर्षणः ब्रह्मन्

न कृष्णः कार्ष्णिः एव च।

अहम् वा अर्जुनः नाम

गाण्डीवम् यस्य वै धनुः॥ 33

मा अवमंस्था मम ब्रह्मन्

वीर्यम् त्र्यम्बक-तोषणम्।

मृत्युम् विजित्य प्रधने

आनेष्ये ते प्रजाम् प्रभो॥ 34

एवम् विश्रम्भितः विप्रः

फाल्गुनेन परन्तप।

जगाम स्वगृहम् प्रीतः

पार्थ-वीर्यम् निशामयन्॥ 35

प्रसूति-कालः आसन्ने

भार्यायाः द्विज-सत्तमः।

पाहि पाहि प्रजाम् मृत्युः

इति आह अर्जुनम् आतुरः॥ 36

सः उपस्पृश्य शुचि-अम्भः

नमस्कृत्य महेश्वरम्।

दिव्यानि अस्त्राणि संस्मृत्य

सज्यम् गाण्डीवम् आददे॥ 37

न्यरुणत् सूतिकागारम्

शरैः नाना-अस्त्र-योजितैः।

तिर्यक् ऊर्ध्वम् अधः पार्थः

चकार शर-पञ्जरम्॥ 38

ततः कुमारः सञ्जातः

विप्र-पत्न्याः रुदन् मुहुः।

सद्यः अदर्शनम् आपेदे

स-शरीरः विहायसा॥ 39

तदा आह विप्रः विजयम्

विनिन्दन् कृष्ण-सन्निधौ।

मौढ्यम् पश्यत मे यः अहम्

श्रद्दधे क्लीब-कत्थनम्॥ 40

न प्रद्युम्नः न अनिरुद्धः न रामः न च केशवः। यस्यम् शेकुः परित्रातुम् कः अन्यः तद् अवित-ईश्वरः॥ 41 धिक् अर्जुनम् मृषा-वादम् धिक् आत्म-श्लाघिनः धनुः। दैव-उपसृष्टम् यः मौढ्यात् आनिनीषति दुर्मतिः॥ 42 एवम् शपति विप्रर्षौ विद्याम् आस्थाय फाल्गुनः। ययौ संयमनीम् आशु यत्र आस्ते भगवान् यमः॥ 43 विप्र-आपत्यम् अचक्षाणः तत् ऐन्द्रीम् अगात् पुरीम्। आग्नेयीम् नैरृतीम् सौम्याम् वायव्याम् वारुणीम् अथ। रसातलम् नाक-पृष्ठम् धिष्ण्यानि अन्यानि उदायुधः॥ 44 ततः अलब्ध-द्विज-सुतः हि अनिस्तीर्ण-प्रतिश्रुतः। अग्निम् विविक्षुः कृष्णेन प्रत्युक्तः प्रतिषेधता॥ 45 दर्शये द्विज-सूनून् ते मा अवज्ञा आत्मानम् आत्मना। ये ते नः कीर्तिम् विमलाम् मनुष्याः स्थापयिष्यन्ति॥ 46 इति सम्भाष्य भगवान् अर्जुनेन सह ईश्वरः। दिव्यम् स्व-रथम् आस्थाय प्रतीचीम् दिशम् आविशत्॥ 47 सप्त द्वीपान् सप्त सिन्धून् सप्त सप्त गिरीन् अथ। लोक-आलोकम् तथा अतीत्य विवेश सुमहत्तमः॥ 48 तत्र अश्वाः शैब्य-सुग्रीव-मेघ-पुष्प-बलाहकाः। तमसि भ्रष्ट-गतयः बभूवुः भरत-ऋषभ॥ 49 तान् दृष्ट्वा भगवान् कृष्णः महा-योगेश्वर-ईश्वरः। सहस्र-आदित्य-सङ्काशम् स्व-चक्रम् प्राहिणोत् पुरः॥ 50 तमः सु-घोरम् गहनम् कृतम् महत् विदारयत् भूरितरेण रोचिषा। मनोजवम् निर्विविशे सुदर्शनम् गुण-च्युतः राम-शरः यथा चमूः॥ 51 द्वारेण चक्र-अनुपथेन तत् तमः परम् परम् ज्योतिः अनन्त-पारम्। समश्नुवानम् प्रसमीक्ष्य फाल्गुनः प्रताडित-अक्षः अपि अदधे अक्षिणी उभे॥ 52 ततः प्रविष्टः सलिलम् नभस्वता बलीयसा इजत् बृहद्-ऊर्मि-भूषणम्। तत्र अद्भुतम् वै भवनम् द्युमत्-तमम् भ्राजत्-मणि-स्तम्भ-सहस्र-शोभितम्॥ 53 तस्मिन् महा-भीमम् अनन्तम् अद्भुतम् सहस्र-मूर्धन् यः फणा-मणि-द्यु-भिः। विभ्राजमानम् द्विगुण-इल्बण-ईक्षणम् सित-आचल-आभम् शितिकण्ठ-जिह्वम्॥ 54 ददर्श तत् भोग-सुख-आसनम् विभुम् महा-अनुभावम् पुरुष-उत्तम-उत्तमम्। सान्द्र-अम्बुद-आभम् सुपिशङ्ग-वससम् प्रसन्न-वक्त्रम् रुचिर-आयत-ईक्षणम्॥ 55 महा-मणि-व्रात-किरीट-कुण्डल प्रभा-परिक्षिप्त-सहस्र-कुन्तलम्। प्रलम्ब-चारु-अष्ट-भुजम् स-कौस्तुभम् श्रीवत्स-लक्ष्मम् वनमालया वृतम्॥ 56 सुनन्द-नन्द-प्रमुखैः स्व-पार्षदैः चक्र-आदिभिः मूर्तिधरैः निज-आयुधैः। पुष्ट्या श्रिया कीर्त्या जय अखिल-ऋद्धिभिः निषेव्यमाणम् परमेष्ठिनाम् पतिम्॥ 57 ववन्द आत्मानम् अनन्तम् अच्युतः जिष्णुः च तत्-दर्शन-जात-साध्वसः। तौ आह भूमा परमेष्ठिनाम् प्रभुः बद्ध-अञ्जलिः सस्मितम् ऊर्जया गिरा॥ 58 द्विज-आत्मजाः मे युवयोः दिदृक्षुणा मया उपनीताः भुवि धर्म-गुप्तये। कलौ अवतीर्णौ अवनेः भर-असुरान् हत्वा इह भूयः त्वरयेतम् अन्ति मे॥ 59 पूर्ण-कामौ अपि युवाम् नर-नारायणौ ऋषी। धर्मम् आचरताम् स्थित्यै ऋषभौ लोक-संग्रहम्॥ 60

इति आदिष्टौ भगवता तौ कृष्णौ परमेष्ठिना। ओम् इति अनम्य भूमानम् आदाय द्विज-दारकान्॥ 61 न्यवर्तताम् स्वकं धाम सम्प्रहृष्टौ यथा आगतम्। विप्राय ददतुः पुत्रान् यथा-रूपम् यथा-अवयः॥ 62 निशाम्य वैष्णवम् धाम पार्थः परम-विस्मितः। यत् किञ्चित् पौरुषम् पुंसाम् मेने कृष्ण-अनुकम्पितम्॥ 63 इति ईदृशानि अनेकानि वीर्याणि इह प्रदर्शयन्। बुभुजे विषयान् ग्राम्यान् निजे च अति-उर्जितैः मखैः॥ 64 प्रववर्ष अखिलान् कामान् प्रजासु ब्राह्मण-आदिषु। यथा-कालम् यथा एव इन्द्रः भगवान् श्रैष्ठ्यम् आस्थितः॥ 65 हत्वा नृपान् अधर्मिष्ठान् घातयित्वा अर्जुन-आदिभिः। अञ्जसा वर्तयाम् आस धर्मम् धर्म-सुत-आदिभिः॥ 66

इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां दशमस्कन्धे उत्तरार्धे द्विजकुमारानयनं नाम एकोननवतितमोऽध्यायः॥ 89

ஸ்கந்தம் 10: அத்யாயம் 88 (ஏன் விஷ்ணு பக்தர்கள் உலகில் துக்கத்தை அனுபவிக்கிறார்கள்? - ஸ்ரீமத் பாகவதம் - Srimad Bhagavatham)

 ஏன் விஷ்ணு பக்தர்கள்

உலகில் துக்கத்தை அனுபவிக்கிறார்கள்?

ஸ்கந்தம் 10: அத்யாயம் 88

राजोवाच

देव-असुर-मनुष्येषु

ये भजन्ति अशिवं शिवम्।

प्रायः ते धनिनः भोजाः

न तु लक्ष्म्याः पतिम् हरिम्॥ 01

एतत् वेदितुम् इच्छामः

सन्देहः अत्र महान् हि नः।

विरुद्ध-शीलयोः प्रभ्वोः

विरुद्धा भजताम् गतिः॥ 02

श्री-शुकः उवाच

शिवः शक्ति-युतः शश्वत्

त्रि-लिङ्गः गुण-संवृतः।

वैकारिकः तैजसः च

तामसः च इति अहम् त्रिधा॥ 03

ततः विकाराः अभवन्

षोडश-आमीषु कञ्चन।

उपधावन् विभूतीनाम्

सर्वासाम् अश्नुते गतिम्॥ 04

हरिः हि निर्गुणः साक्षात्

पुरुषः प्रकृतेः परः।

सः सर्व-दृक् उपद्रष्टा

तम् भजन् निर्गुणः भवेत्॥ 05

निवृत्तेषु अश्वमेधेषु

राजा युष्मत्-पितामहः।

शृण्वन् भगवतः धर्मान्

अपृच्छत् इदम् अच्युतम्॥ 06

सः आह भगवान् तस्मै

प्रीतः शुश्रूषवे प्रभुः।

नृणाम् निःश्रेयस-अर्थाय

यः अवतीर्णः यदोः कुले॥ 07

श्री-भगवान् उवाच

यस्य अहम् अनुगृह्णामि

हरिष्ये तत् धनं शनैः।

ततः अधनं त्यजन्ति

अस्य स्वजनाः दुःख-दुःखितम्॥ 08

सः यदा वितथ-उद्योगः

निर्विण्णः स्यात् धन-इहया।

मत्-परैः कृत-मैत्रस्य

करिष्ये मत्-अनुग्रहम्॥ 09

तत् ब्रह्म परमम् सूक्ष्मम्

चित्-मात्रम् सत् अनन्तकम्।

अतः माम् सुदुराराध्यम्

हित्वा अन्यान् भजते जनः॥ 10

ततः ते आशु-तोषेभ्यः

लब्ध-राज्य-श्रियः उद्धताः।

मत्ताः प्रमत्ताः वरदान्

विस्मयन्ति अवजानते॥ 11

श्री-शुकः उवाच

शाप-प्रसादयोः ईशाः

ब्रह्म-विष्णु-शिव-आदयः।

सद्यः शाप-प्रसादः अङ्ग

शिवः ब्रह्मा न च अच्युतः॥ 12

अत्र च उदाहरन्ति इमम्

इतिहासम् पुरातनम्।

वृक-आसुराय गिरिशः

वरम् दत्त्वा आप सङ्कटम्॥ 13

वृकः नाम आसुरः पुत्रः

शकुनेः पथि नारदम्।

दृष्ट्वा आशु-तोषम् पप्रच्छ

देवेषु त्रिषु दुर्मतिः॥ 14

सः आह देवं गिरिशम्

उपाधावत् आशु सिद्ध्यसि।

यः अल्पाभ्यां गुण-दोषाभ्याम्

आशु तुष्यति कुप्यति॥ 15

दशास्य-बाणयोः तुष्टः

स्तुवतोः वन्दिनोः इव।

ऐश्वर्यम् अतुलं दत्त्वा

ततः आप सुसङ्कटम्॥ 16

इति आदेश्तः तम् असुरः

उपाधावत् स्व-गात्रतः।

केदारः आत्म-क्रव्येण

जुह्वानः अग्नि-मुखं हरम्॥ 17

देव-उपलब्धिम् अप्राप्य

निर्वेदात् सप्तमे अहनि।

शिरः अवृश्चत् स्व-धितिना

तत्-तीर्थ-क्लिन्न-मूर्धजम्॥ 18

तदा महा-कारुणिकः सः धूर्जटिः

यथा वयम् च अग्निः इव उत्थितः अनलात्।

निगृह्य दोर्भ्याम् भुजयोः न्यवारयत्

तत्-स्पर्शनात् भूयः उपस्कृत-अकृतिः॥ 19

तम् आह च अङ्गालम् अलम् वृणीष्व मे

यथा-अभिकामं वितरामि ते वरम्।

प्रीये यः तोयेन नृणाम् प्रपद्यता-

महः त्वया आत्मा भृशम् अर्द्यते वृथा॥ 20

देवम् सः वव्रे पापीयान्

वरम् भूत-भय-आवहम्।

यस्स्य यस्स्य करम् शीर्ष्णि

धास्ये सः म्रियताम् इति॥ 21

तत् श्रुत्वा भगवान् रुद्रः

दुर्मनाः इव भारत।

ॐ इति प्रहसन् तस्मै

ददौ अहेः अमृतं यथा॥ 22

इति उक्तः सः असुरः नूनम्

गौरी-हरण-लालसः।

सः तत् वर-परिक्षार्थम्

शम्भोः मूर्ध्नि किल असुरः।

स्व-हस्तं धातुम् आरेभे

सः अबिभ्यत् स्व-कृतात् शिवः॥ 23

तेन उपसृष्टः संत्रस्तः

पराधावत् सः वेपथुः।

यावत् अन्तं दिवः भूमेः

कष्ठानाम् उदगात् उदक्॥ 24

अजानन्तः प्रति-विधिम्

तूष्णीम् आसन् सुर-ईश्वराः।

ततः वैकुण्ठम् अगमत्

भास्वरं तमसः परम्॥ 25

यत्र नारायणः साक्षात्

न्यासिनां परमः गतिः।

शान्तानां न्यस्त-दण्डानाम्

यतः न आवर्तते गतः॥ 26

तम् तथा अव्यसनम् दृष्ट्वा

भगवान् वृजिन-अर्दनः।

दूरत् प्रत्युदियात् भूत्वा

वटुकः योग-मायया॥ 27

मेखला-अजिन-दण्ड-अक्षैः

तेजसा अग्निः इव ज्वलन्।

अभिवादयामास च तम्

कुश-पाणिः विनीतवत्॥ 28

श्री-भगवान् उवाच

शाकुनेय भवान् व्यक्तम्

श्रान्तः किम् दूरम् आगतः।

क्षणम् विश्रम्यताम् पुंसः

आत्मा अयम् सर्व-काम-धुक्॥ 29

यदि नः श्रवणाय आलम्

युष्मत्-व्यवसितम् विभो।

भण्यताम् प्रायशः पुंभिः

धृतैः स्व-अर्थान् समीहते॥ 30

श्री-शुकः उवाच

एवम् भगवता पृष्टः

वचस-अमृत-वर्षिणा।

गत-क्लमः अब्रवीत् तस्मै

यथा-पूर्वम् अनुष्ठितम्॥ 31

श्री-भगवान् उवाच

एवम् चेत् तर्हि तत् वाक्यम्

न वयम् श्रद्दधीमहि।

यः दक्ष-शापात् पैशाच्यम्

प्राप्तः प्रेत-पिशाच-राट्॥ 32

यदि वः तत्र विश्रम्भः

दानव-इन्द्र जगत्-गुरौ।

तर्हि अङ्ग आशु स्व-शिरसि

हस्तम् न्यस्य प्रतीयताम्॥ 33

यदि असत्यं वचः शम्भोः

कथञ्चित् दानव-ऋषभ।

तत् एनम् जहि असद्वाचं

न यत् वक्ता अनृतं पुनः॥ 34

इत्थम् भगवतः चित्रैः

वचोभिः सः सुपेशलैः।

भिन्न-धीः विस्मृतः शीर्ष्णि

स्व-हस्तं कुमतिः व्यधात्॥ 35

अथ आपतत् भिन्न-शिराः

व्रज-आहतः इव क्षणात्।

जय-शब्दः नमः-शब्दः

साधु-शब्दः अभवत् दिवि॥ 36

मुमुचुः पुष्प-वर्षाणि

हते पापे वृक-आसुरे।

देव-ऋषि-पितृ-गन्धर्वाः

मोचितः सङ्कटात् शिवः॥ 37

मुक्तं गिरिशम् अभ्याह

भगवान् पुरुष-उत्तमः।

अहो देव महा-देव

पापः अयम् स्वेन पाप्मना॥ 38

हतः कः नु महत्स्वी ईश

जन्तुः वै कृत-किल्बिषः।

क्षेमी स्यात् किम् उ विश्व-ईशे

कृत-अगः को जगत्-गुरौ॥ 39

यः एवम् अव्याकृत-शक्ति-उदन्वतः

परस्य साक्षात् परमा-आत्मनः हरेः।

गिरित्र-मोक्षं कथयेत् शृणोति वा

विमुच्यते संसृतिभिः तदा अरिभिः॥ 40

इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां दशमस्कन्धे उत्तरार्धे रुद्रमोक्षणं नाम अष्टाशीतितमोऽध्यायः॥ 88

ஸ்கந்தம் 10: அத்யாயம் 87 (வேதம் எவ்வாறு பரமாத்மாவை காட்ட முடியும் - ஸ்ரீமத் பாகவதம் - Srimad Bhagavatham)

 வேதம் எவ்வாறு

பரமாத்மாவை

காட்ட முடியும்

ஸ்கந்தம் 10: அத்யாயம் 87

श्री परीक्षित् उवाच

ब्रह्मन् ब्रह्मणि अनिर्देश्ये निर्गुणे गुण-वृत्तयः।

कथम् चरन्ति श्रुतयः साक्षात् सत्-असतः परे॥ 01

श्री शुक उवाच

बुद्धि-इन्द्रिय-मनः-प्राणान् जनानाम् असृजत् प्रभुः।

मात्र-अर्थम् च भव-अर्थम् च आत्मने अकल्पनाय च॥ 02

सा एषा हि उपनिषद् ब्राह्मी पूर्व-ईषाम् पूर्व-जैः धृता।

श्रद्धया धारयेत् यः ताम् क्षेमम् गच्छेत् अकिञ्चनः॥ 03

अत्र ते वर्णयिष्यामि गाथाम् नारायण-अन्विताम्।

नारदस्य च संवादम् ऋषेः नारायणस्य च॥ 04

एकदा नारदः लोकान् पर्यटन् भगवत्-प्रियः।

सनातनम् ऋषिम् द्रष्टुम् ययौ नारायण-आश्रमम्॥ 05

यः वै भारत-वर्षे अस्मिन् क्षेमाय स्वस्तये नृणाम्।

धर्म-ज्ञान-शम-उपेतम् आकल्पात् आस्थितः तपः॥ 06

तत्र उपविष्टम् ऋषिभिः कलाप-ग्राम-वासिभिः।

परीतम् प्रणतः अपृच्छत् इदम् एव कुरूद्वह॥ 07

तस्मै हि अवोचत् भगवान् ऋषीणाम् शृण्वताम् इदम्।

यः ब्रह्मवादः पूर्वेषाम् जनलोक-निवासिनाम्॥ 08

श्री भगवान् उवाच

स्वायम्भुवे ब्रह्म-सत्रम् जनलोके अभवत् पुरा।

तत्र-स्थानाम् मानसानाम् मुनीनाम् ऊर्ध्व-रेतसाम्॥ 09

श्वेतद्वीपम् गतवति त्वयि द्रष्टुम् तत्-ईश्वरम्।

ब्रह्मवादः सु-संवृत्तः श्रुतयः यत्र शेरते।

तत्र हि अयम् अभूत् प्रश्नः त्वम् माम् यम् अनुपृच्छसि॥ 10

तुल्य-श्रुत-तपः-शीलाः तुल्य-स्वीय-अरि-मध्यमाः।

अपि चक्रुः प्रवचनम् एकम् शुश्रूषवः अपरे॥ 11

श्री सनन्दन उवाच

स्व-सृष्टम् इदम् आपीय शयानम् सह शक्तिभिः।

तत्-अन्ते बोधयाञ्चक्रुः तत्-लिङ्गैः श्रुतयः परम्॥ 12

यथा शयानम् सम्राजम् वन्दिनः तत्-पराक्रमैः।

प्रत्यूषे अभेत्य सुश्लोकैः बोधयन्ति अनुजीविनः॥ 13

श्री श्रुतयः ऊचुः

जय जय जहि अजम् अजित दोष-गृभीत-गुणाम्।

त्वम् असि यत्-आत्मना समवरुद्ध-समस्त-भगः।

अग-जगत्-ओकसाम् अखिल-शक्ति-अवबोधक ते।

क्वचित् अजयः आत्मना च चरतः अनुचरेत् निगमः॥ 14

बृहद् उपलब्धम् एतत् अवयन्ति अवशेषतया।

यत् उदय-अस्तमयौ विकृतेः मृदि वा अविकृतात्।

अतः ऋषयः दधुः त्वयि मनो-वचन-आचरितम्।

कथम् अयथा भवन्ति भुवि दत्त-पदानि नृणाम्॥ 15

इति तव सूरयः त्र्यधिपते अखिल-लोक-मल।

क्षपण-कथा-अमृत-अब्धिम् अवगाह्य तपांसि जहुः।

किम् उ पुनः स्वधाम-विधुत-अाशय-काल-गुणाः।

परमम् भजन्ति ये पदम् अजस्र-सुख-अनुभवम्॥ 16

दृतयः इव श्वसन्ति असुभृतः यदि ते अनुविधाः।

महत्-अहम्-आदयः अण्डम् असृजन् यत्-अनुग्रहतः।

पुरुष-विधः अन्वयः अत्र चरमः अन्नमय-आदिषु।

यः सत्-असतः परम् त्वम् अथ यत् एषु अवशेषम् ऋतम्॥ 17

उदरम् उपासते यः ऋषि-वर्त्मसु कूर्प-दृशः।

परिसर-पद्धतिम् हृदयम् आरुणयोः दहरम्।

तत् उदगात् अनन्त तव धाम शिरः परम्।

पुनः इह यत् समेत्य न पतन्ति कृतान्त-मुखे॥ 18

स्व-कृत-विचित्र-योनिषु विशन् इव हेतुतया।

तरतमतः चकाससि अनलवत् स्व-कृत-अनुकृतिः।

अथ वितथासु अमूषु अवितथाम् तव धाम समम्।

विरज-धियः अनुयन्ति अभिविपण्यवः एक-रसम्॥ 19

स्व-कृत-पुरेषु अमीषु बहि: अन्तर् संवरणम्।

तव पुरुषम् वदन्ति अखिल-शक्ति-धृतः अंश-कृतम्।

इति नृ-गतिम् विविच्य कवयः निगम-अवपनम्।

भवत उपासते अङ्घ्रिम् अभवम् भुवि विश्वसिताः॥ 20

दुरवगम आत्मतत्त्व निगमाय तव आत्त-तनुः

चरित-महा-अमृत-अब्धि-परिवर्त-परिश्रमणाः।

न परिलषन्ति केचित् अपवर्गम् अपि ईश्वर ते

चरण-सरोज-हंस-कुल-सङ्ग-विसृष्ट-गृहाः ॥ 21

त्वत् अनुपथम् कुलायम् इदम् आत्म-सुहृत्-प्रिय-वच्

चरति तथा उन्मुखे त्वयि हिते प्रिय आत्मनि च।

न बत रमन्ति अहो असत्-उपासनया आत्म-हनः

यत् अनुशया भ्रमन्ति उरु-भये कु-शरीर-भृतः ॥ 22

निभृत-अरुत्-मनः-अक्ष-दृढ-योग-युजः हृदि यम्

मुनयः उपासते तत् अरयः अपि ययुः स्मरणात्।

स्त्रियः उरग-इन्द्र-भोग-भुज-दण्ड-विषक्त-धियः

वयम् अपि ते समाः सम-दृशः अङ्घ्रि-सरोज-सुधाः ॥ 23

कः इह नु वेद बत अवर-जन्म-लयः अग्र-सरम्

यत् उदगात् ऋषिः यम् अनु देव-गणाः उभये।

तर्हि न सन् न च असत् उभयं न च काल-जवः

किम् अपि न तत्र शास्त्रम् अवकृष्य शयीत यदा ॥ 24

जनिम् असतः सतः मृतिम् उत आत्मनि ये च भिदाम्

विपणम् अमृतम् स्मरन्ति उपदिशन्ति ते आरुपितैः।

त्रि-गुण-मयः पुमान् इति भिदा यत् अबोध-कृता

त्वयि न ततः परत्र स भवेत् अवबोध-रसे ॥ 25

स दिव मनः त्रिवृत् त्वयि विभाति असताम् अनुजात्

सत् अभिमृशन्ति अशेषम् इदम् आत्मतया आत्म-विदः।

न हि विकृतिम् त्यजन्ति कनकस्य तत् आत्मतया

स्वकृतम् अनुप्रविष्टम् इदम् आत्मतया अवसितम् ॥ 26

तव परि ये चरन्ति अखिल-सत्त्व-निकेत-तया

ते उत पद-अक्रमन्ति अविगणय्य शिरः निरृतेः।

परिवयसे पशून् इव गिरा विबुधान् अपि तान्

त्वयि कृत-सौहृदाः खलु पुनन्ति न ये विमुखाः ॥ 27

त्वम् अकरणः स्व-राज् अखिल-कारक-शक्ति-धरः

तव बलिम् उद्द्वहन्ति समदन्ति अजया अनिमिषाः।

वर्ष-भुजः अखिल-क्षितिपतेः इव विश्व-सृजः

विदधति यत्र ये त्व अधिकृताः भवतः चकिताः ॥ 28

स्थिर-चरत-जातयः स्युः अजय-उत्थ-निमित्त-युजः

विहर उदीक्षया यदि परस्य विमुक्तः ततः।

न हि परमस्य कश्चित् अपरः न परः च भवेत्

वियत् इव आपदस्य तव शून्य-तुलाम् दधतः ॥ 29

अपरिमिताः ध्रुवाः तनु-भृतः यदि सर्वगताः

तर्हि न शास्यते इति नियमः ध्रुवः न इतरथा।

अजनि च यत् मयम् तत् अविमुच्य नियन्त्र् भवेत्

समम् अनुजानताम् यत् अमतम् मत-दुष्ट-तया ॥ 30

न घटते उद्भवः प्रकृति-पुरुषयोः अजयोः

उभय-युजा भवन्ति असु-भृतः जल-बुद्बुद-वतः।

त्वयि ते इमे ततः विविध-नाम-गुणैः परमे

सरितः इव अर्णवे मधुनि लिल्युः अशेष-रसाः ॥ 31

नृषु तव मायया भ्रमम् अमीषु अवगत्य भृशम्

त्वयि सुधियः अभवे दधति भावम् अनुप्रभवम्।

कथम् अनु वर्तताम् भव-भयम् तव यत् भ्रुकुटिः

सृजति मुहुः त्रिणेमिः अभवच् शरणेषु भयम् ॥ 32

विजित-हृषीक-वायुभिः अदान्त-मनः-तुरगम्

यः इह यतन्ति यन्तुम् अतिलोलम् उपाय-खिदः।

व्यसन-शत-आन्विताः समवहाय गुरोः चरणम्

वणिजः इव अजः सन्ति अ-कृत-कर्णधराः जलधौ ॥ 33

स्व-जन-सुत-आत्म-दार-धन-धाम-धरा-असुरथैः

त्वयि सति किम् नृणाम् श्रयतः आत्मनि सर्व-रसे।

इति सद्-अजानताम् मिथुनतः रतये चरताम्

सुखयति कः नु इह स्व-विहते स्व-निरस्त-भगः ॥ 34

भुवि पुरु-पुण्य-तीर्थ-सदनानि ऋषयः विमदाः

ते उत भवत्-पद-अम्बुज-हृदः अघ-भिद्-अङ्घ्रि-जलाः।

दधति सकृत् मनः त्वयि यः आत्मनि नित्य-सुखे

न पुनः उपासते पुरुष-सार-हर-आवसथान् ॥ 35

सत् इदम् उत्थितम् सत् इति चेत् ननु तर्क-हतम्

व्यभिचरति क्व च क्व च मृषा न तथा उभय-युक्त्।

व्यवहृतये विकल्पः इषितः अन्ध-परम्परया

भ्रमयति भारती तु उरु-वृत्तिभिः उक्त-जडान् ॥ 36

न यत् इदम् अग्रे आस् न भविष्यत् अतः निधनात्

अनुमितम् अन्तरा त्वयि विभाति मृषा-एक-रसे।

अतः उपमीयते द्रविण-जाति-विकल्प-पथैः

वितथ-मनः-विलासम् ऋतम् इति अवयन्ति अबुधाः ॥ 37

स यत् अजया त्व अजाम् अनुशयीते गुणान् च जुषन्

भजति सरूपताम् तत् अनु मृत्युं अपेत-भगः।

त्वम् उत जहासि ताम् अहिः इव त्वचम् आत्त-भगः

महसि महीयसे अष्ट-गुणिते अपरिमेय-भगः ॥ 38

यदि न समुद्धरन्ति यतयः हृदि काम-जटाम्

दुरधिगमः असताम् हृदि गतः अस्मृत-कण्ठ-मणिः।

असुतृप-योगिनाम् उभयतः अपि असुखं भगवन्

अनपगत-अन्तकात् अनधिरूढ-पदात् भवतः ॥ 39

त्वत्-अवगमी न वेत्ति भवत्-उत्थ-शुभ-अशुभयोः

गुण-विगुण-अन्वयान् तर्हि देह-भृताम् च गिरः।

अनु-युगम् अन्वहम् सगुण-गीत-परम्परया

श्रवण-भृतः यतः त्वम् अपवर्ग-गतिः मनुजैः ॥ 40

द्युपतय एव ते न ययुः अन्तम् अनन्ततया

त्वम् अपि यत् अन्तः अण्ड-निचया ननु स-अवरणाः।

ख इव रजांसि वान्ति वयसा सह यत् श्रुतयः

त्वयि हि फलन्ति अतन्-निरसनेन भवन्-निधनाः॥ 41

श्री भगवान् उवाच

इति एतत् ब्रह्मणः पुत्राः आश्रुत्य आत्म-अनुशासनम्।

सनन्दनम् अथ अर्चुः सिद्धाः ज्ञात्वा आत्मनः गतिम्॥ 42

इति अशेष-समाम्नाय-

पुराण-उपनिषद्-रसः।

समुद्धृतः पूर्व-जातैः व्योम-यानैः महात्मभिः॥ 43

त्वम् च एतत् ब्रह्म-दायाद

श्रद्धया आत्म-अनुशासनम्।

धारयन् चर गां कामम्

कामानाम् भर्जनम् नृणाम्॥ 44

श्री शुकः उवाच

एवम् स ऋषिणा आदिष्टम्

गृहीत्वा श्रद्धया आत्मवान्।

पूर्णः श्रुतधरः राजन्

आह वीरव्रतः मुनिः॥ 45

नारदः उवाच

नमः तस्मै भगवते कृष्णाय अमल-कीर्तये।

यः धत्ते सर्व-भूतानाम्

अभवाय ओशतीः कलाः॥ 46

इति आद्यं ऋषिम् आnamya

तत् शिष्यांश् च महात्मनः।

ततः अगात् आश्रमं साक्षात्

पितुः द्वैपायनस्य मे॥ 47

सभाजितः भगवता

कृत-आसन-परिग्रहः।

तस्मै तत् वर्णयाम् आस

नारायण-मुखात् श्रुतम्॥ 48

इति एतत् वर्णितं राजन्

प्रण्नः प्रश्नः कृतः त्वया।

यथा ब्रह्मणि अनिर्देश्ये

निर्गुणे अपि मनः चरेत्॥ 49

यः अस्य उत्प्रेक्षकः आदि-मध्य-निधने

यः अव्यक्त-जीव-ईश्वरः

यः सृष्ट्वा इदम् अनुप्रविश्य

ऋषिणा चक्रे पुरः शास्ति ताः।

यम् सम्पद्य जहाति अजात् अनुशयी सुप्तः

कुलायं यथा

तम् कैवल्य-निरस्त-योनिम् अभयम्

ध्यायेत् अजस्रं हरिम्॥ 50

इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां दशमस्कन्धे उत्तरार्धे नारदनारायणसंवादे वेदस्तुतिर्नाम सप्ताशीतितमोऽध्यायः॥ 87

ஸ்கந்தம் 10: அத்யாயம் 86 (சுபத்ரை திருமணம். கண்ணன் மிதிலை செல்கிறார் - ஸ்ரீமத் பாகவதம் - Srimad Bhagavatham)

 சுபத்ரை திருமணம். கண்ணன் மிதிலை செல்கிறார்

ஸ்கந்தம் 10: அத்யாயம் 86

श्री-राजा-उवाच –

ब्रह्मन् वेदितुम् इच्छामः स्वसारं राम-कृष्णयोः।

यथा उपयेमे विजयः या मम आसीत् पितामही॥ 1॥

श्री-शुक-उवाच –

अर्जुनः तीर्थ-यात्रायाम् पर्यटन् अवनीम् प्रभुः।

गतः प्रभासम् अशृणोत् मातुलेयीम् सः आत्मनः॥ 2॥

दुर्योधनाय रामः ताम् दास्यति इति न च अपरे।

तत् लिप्सुः सः यतिः भूत्वा त्रिदण्डी द्वारकाम् अगात्॥ 3॥

तत्र वै वार्षिकान् मासान् अवात्सीत् स्वार्थ-साधकः।

पौरैः सभाजितः अभीक्ष्णम् रामेण अजानता च सः॥ 4॥

एकदा गृहम् आनीय आतिथ्येन निमंत्र्य तम्।

श्रद्धया उपहृतम् भैक्ष्यम् बलेन बुभुजे किल॥ 5॥

सः अपश्यत् तत्र महतीम् कन्याम् वीर-मनोहराम्।

प्रीति-उत्फुल्ल-ईक्षणः तस्याम् भाव-क्षुब्धम् मनः दधे॥ 6॥

सा अपि तम् चकमे वीक्ष्य नारीणाम् हृदयम्-गमम्।

हसन्ती व्रीडिता अपाङ्गी तत् न्यस्त-हृदय-ईक्षणा॥ 7॥

ताम् पराम् समनुध्यायन् अन्तरम् प्रेप्सुः अर्जुनः।

न लेभे शम् भ्रमत्-चित्तः कामेन अति-बलीयसा॥ 8॥

महत्याम् देव-यात्रायाम् रथ-स्थाम् दुर्ग-निर्गताम्।

जहार अनुमतः पित्रोः कृष्णस्य च महारथः॥ 9॥

रथ-स्थः धनुः आदाय शूरान् चारु-अन्धतः भटान्।

विद्राव्य क्रोशताम् स्वानाम् स्व-भागम् मृग-राट् इव॥ 10॥

तत् श्रुत्वा क्षुभितः रामः पर्वणि इव महा-अर्णवः।

गृहीत-पादः कृष्णेन सुहृद्भिः च अन्वशाम्यत॥ 11॥

प्राहिणोत् पारि-बर्‍हाणि वर-वध्वोः मुदा बलः।

महा-धन-उपस्करैः रथ-अश्व-नर-योषितः॥ 12॥

श्री-शुक-उवाच –

कृष्णस्य आसीत् द्विज-श्रेष्ठः श्रुतदेवः इति श्रुतः।

कृष्ण-एक-भक्त्या पूर्ण-अर्थः शान्तः कविः अलम्पटः॥ 13॥

सः उवास विदेहेषु मिथिलायाम् गृह-आश्रमी।

अनीहया आगत-आहार्य-निर्वर्तित-निज-क्रियः॥ 14॥

यात्रा-मात्रम् तु अहः-अहः दैवत् उपनमत् युतः।

न अधिकम् तावत् तुष्टः क्रिया-चक्रे यथोचिताः॥ 15॥

तथा तत्-राष्ट्र-पालः अङ्ग बहुलाश्वः इति श्रुतः।

मैथिलः निरहंमानः उभाव् अपि अच्युत-प्रियौ॥ 16॥

तयोः प्रसन्नः भगवान् दारुकेण आहृतम् रथम्।

आरुह्य साकम् मुनिभिः विदेहान् प्रययौ प्रभुः॥ 17॥

नारदः वामदेवः अत्रिः कृष्णः रामः असितः अरुणिः।

अहम् बृहस्पतिः कण्वः मैत्रेयः च्यवन-आदयः॥ 18॥

तत्र तत्र तम् आयान्तम् पौराः जानपदाः नृप।

उपतस्थुः सार्घ्य-हस्ताः ग्रहैः सूर्यम् इव उदितम्॥ 19॥

आनर्त-धन्व-कुरु-जाङ्गल-कङ्क-मत्स्य-

पाञ्चाल-कुन्ति-मधु-केकय-कोशल-अर्णाः।

अन्ये च तत्-मुख-सरोजम् उदार-हास-

स्निग्ध-ईक्षणम् नृप पपुः दृशिभिः नृ-नार्यः॥ 20॥

तेभ्यः स्ववीक्षणविनष्टतमिस्रदृग्भ्यः

क्षेमं त्रि-लोक-गुरुः अर्थ-दृशं च यच्छन्।

शृणुवन् दिक्-अन्त-धवलं स्व-यशः अशुभ-घ्नं

गीतं सुरैः नृभिः अगात् शनकैः विदेहान् ॥ 21

ते अच्युतं प्राप्तम् आकर्ण्य पौराः जानपदाः नृप

अभीयुः मुदिताः तस्मै गृहीत-अर्हण-पाणयः ॥ 22

दृष्ट्वा ते उत्तम-श्लोकं प्रीति-उत्फुल्ल-आनन-आशयाः।

कैः धृत-अञ्जलिभिः नेमुः श्रुत-पूर्वान् तथा मुनीन् ॥ 23

स्व-अनुग्रहाय सम्प्राप्तं मन्वानौ तम् जगत्-गुरुम्।

मैथिलः श्रुत-देवः च पादयोः पेततुः प्रभोः ॥ 24

न्यमन्त्रयेताम् दाशार्हम् आतिथ्येन सह द्विजैः।

मैथिलः श्रुत-देवः च युगपत् संहत-अञ्जली ॥ 25

भगवान् तत् अभिप्रेत्य द्वयोः प्रिय-चिकीर्षया।

उभयोः आविशत् गेहम् उभाभ्यां तत् अलक्षितः ॥ 26

श्रोतुम् अपि असतां दूरात् जनकः स्व-गृह-आगतान्।

आनीतेषु आसन-आग्र्येषु सुख-आसीनान् महा-मनाः ॥ 27

प्रवृद्ध-भक्त्या उद्धर्ष-हृदय-अश्रु-आविल-ईक्षणः।

नत्वा तत् अङ्‌घ्रिन् प्रक्षाल्य तत् अपः लोक-पावनीः ॥ 28

स-कुटुम्बः वहन् मूर्ध्ना पूजया अचक्रत ईश्वरान्।

गन्ध-माला-अम्बर-आकल्प-धूप-दीप-अर्घ्य-गो-वृषैः ॥ 29

वाचा मधुरया प्रीणन् इदम् आह अन्न-तर्पितान्।

पादौ अङ्क-गतौ विष्णोः संस्पृशन् शनकैः मुदा ॥ 30

राजा उवाच –

भवान् हि सर्व-भूतानाम् आत्मा साक्षी स्व-दृक् विभो।

अथ नः त्वत्-पद-अम्भोजं स्मरताम् दर्शनं गतः ॥ 31

स्व-वचः तत् ऋतम् कर्तुम् अस्मत्-दृक्-गोचरः भवान्।

यत् आह एकान्त-भक्तान् मे न अनन्तः श्री-रजः प्रियः ॥ 32

कः नु त्वत्-चरण-अम्भोजम् एवं-विद् विसृजेत् पुमान्।

निष्किञ्चनानाम् शान्तानाम् मुनीनाम् यः त्वम् आत्मदः ॥ 33

यः अवतीर्य यदोर्-वंशे नृणाम् संसरताम् इह।

यशः वितेने तत् शान्त्यै त्रै-लोक्य-वृजिन-आपहम् ॥ 34

नमः तुभ्यम् भगवते कृष्णाय आकुण्ठ-मेधसे।

नारायणाय ऋषये सु-शान्तं तपः ईयुषे ॥ 35

दिनानि कतिचित् भूमन् गृहान् नः निवस द्विजैः।

समेतः पाद-रजसा पुनीहि इदम् निमेः कुलम् ॥ 36

इति उपामन्त्रितः राज्ञा भगवान् लोक-भावनः।

उवास कुर्वन् कल्याणम् मिथिला-नर-योषिताम् ॥ 37

श्रुत-देवः अच्युतं प्राप्तम् स्व-गृहात् जनकः यथा।

नत्वा मुनीन् सु-संहृष्टः धुन्वन् वासः ननर्त ह ॥ 38

तृण-पीठ-बृसीषु एतान् आनीतेषु उपवेश्य सः।

स्वागत-एन अभिनन्द्य अङ्‌घ्रीन् स-भार्यः अवनिजे मुदा ॥ 39

तत् अम्भसा महा-भाग आत्मानम् स-गृह-अन्वयम्।

स्नापयाम् अचक्रत उद्धर्षः लब्ध-सर्व-मनोरथः ॥ 40

फल-अर्हण-उशीर-शिव-अमृत-अम्बुभिः

मृदा सुरभ्या तुलसी-कुश-अम्बुजैः ।

आराधयामास यथा-उपपन्नया

सपर्यया सत्त्व-विवर्धन-अन्धसा ॥ 41

स तर्कयामास कुतः मम अन्वभूत्

गृह-अन्ध-कुपे पतितस्य सङ्गमः ।

यः सर्व-तीर्थ-आस्पद-पाद-रेणुभिः

कृष्णेन च अस्य आत्म-निकेत-भू-सुरैः ॥ 42

स उपविष्टान् कृत-अतिथ्यान् श्रुतदेवः उपस्थितः ।

स-भार्य-स्वजन-अपत्यः उवाच अङ्‌घ्रि-अभिमर्शनः ॥ 43

श्रुतदेव उवाच -

न अद्य नः दर्शनम् प्राप्तः परम् परम-पुरुषः ।

यः ही इदं शक्तिभिः सृष्ट्वा प्रविष्टः हि आत्म-सत्तया ॥ 44

यथा शयानः पुरुषः मनसा एव आत्म-मायया ।

सृष्ट्वा लोकं परं स्वाप्नम् अनुविश्य अवभासते ॥ 45

श्रृणताम् गदताम् शश्वत् अर्चताम् त्वाम् अभिवन्दताम् ।

नृणाम् संवदताम् अन्तर्-हृदि भासि अमल-आत्मनाम् ॥ 46

हृदि-स्थः अपि अतिदूर-स्थः कर्म-विक्षिप्त-चेतसाम् ।

आत्म-शक्तिभिः अग्राह्यः अपि अन्त्य-उपेत-गुण-आत्मनाम् ॥ 47

नमः अस्तु ते अध्यात्म-विदाम् पर-आत्मने

अनात्मने स्व-आत्म-विभक्त-मृत्यवे ।

स-कारण-अकारण-लिङ्ग-मीयुषे

स्व-मायया संवृत-रुद्ध-दृष्टये ॥ 48

स त्वम् शाधि स्व-भृत्यान् नः किम् देव करवाम हे ।

एतत् अन्तः नृणां क्लेशः यत् भवान् अक्षि-गुचरः ॥ 49

श्री-शुक उवाच -

तत् उक्तम् इति उपाकर्ण्य भगवान् प्रणत-आर्ति-हा ।

गृहीत्वा पाणिना पाणिं प्रहसन् तम् उवाच ह ॥ 50

श्री-भगवान् उवाच -

ब्रह्मन् ते अनुग्रह-अर्थाय सम्प्राप्तान् विद्धि इमून् मुनीन् ।

सञ्चरन्ति मया लोकान् पुनन्तः पाद-रेणुभिः ॥ 51

देवाः क्षेत्राणि तीर्थानि दर्शन-स्पर्शन-अर्चनैः ।

शनैः पुनन्ति कालेन तत् अपि अर्हत्-तम-ईक्षया ॥ 52

ब्राह्मणः जन्मना श्रेयान् सर्वेषाम् प्राणिनाम् इह ।

तपसा विद्यया तुष्ट्या किम् उ मत्-कलया युतः ॥ 53

न ब्राह्मणात् मे दयितम् रूपम् एतत् चतुर्भुजम् ।

सर्व-वेद-मयः विप्रः सर्व-देव-मयः हि अहम् ॥ 54

दुष्प्रज्ञाः अविदित्वा एवम् अवजानन्ति असूयवः ।

गुरुम् माम् विप्रम् आत्मानम् अर्चा-आदि-अविज्ञ-दृष्टयः ॥ 55

चर-अचरम् इदम् विश्वम् भावाः ये च अस्य हेतवः ।

मद्-रूपाणि इति चेतसा अधत्ते विप्रः मद्-ईक्षया ॥ 56

तस्मात् ब्रह्म-ऋषीन् एतान् ब्रह्मन् मत्-श्रद्धया अर्चय ।

एवम् चेत् अर्चितः अस्मि अध्धा न अन्यथा भू-रि-भूतिभिः ॥ 57

श्री-शुक उवाच -

स इत्थम् प्रभुणा आदिष्टः सह-कृष्णान् द्विज-उत्तमान् ।

आराध्य एक-आत्म-भावेन मैथिलः च आप सत्-गतिम् ॥ 58

एवम् स्व-भक्तयः राजन् भगवान् भक्त-भक्तिमान् ।

उषित्वा आदिश्य सन्-मार्गम् पुनः द्वारवतीम् अगात् ॥ 59

इति श्रीमद्-भागवते महा-पुराणे पारमहंस्यां संहितायाम्

दशम-स्कन्धे उत्तर-अर्धे

श्रुतदेव-अनुग्रहः नाम षट्-अशीतितमः अध्यायः ॥ 86॥

ஸ்கந்தம் 10: அத்யாயம் 85 (கண்ணன் கொல்லப்பட்ட 6 குழந்தைகளை தேவகிக்கு மீட்டு கொடுக்கிறார் - ஸ்ரீமத் பாகவதம் - Srimad Bhagavatham)

 கண்ணன் கொல்லப்பட்ட 6 குழந்தைகளை தேவகிக்கு மீட்டு கொடுக்கிறார்

ஸ்கந்தம் 10: அத்யாயம் 85

श्री बादरायणिः उवाच

अथ एका दा आत्मजौ प्राप्तौ कृत पाद अभिवन्दनौ।

वसुदेवः अभिनन्द्य आह प्रीत्या सङ्कर्षण अच्युतौ ॥ 1॥

मुनीनाम् स वचः श्रुत्वा पुत्रयोः धाम सूचकम्।

तत् वीर्यैः जात विश्रम्भः परिभाष्य अभ्यभाषत ॥ 2॥

कृष्ण कृष्ण महा योगिन् सङ्कर्षण सनातन।

जाने वाम अस्य यत् साक्षात् प्रधान पुरुषौ परौ ॥ 3॥

यत्र येन यतः यस्य यस्मै यत् यत् यथा यदा।

स्यात् इदम् भगवान् साक्षात् प्रधान पुरुष ईश्वरः ॥ 4॥

एतत् नानाविधम् विश्वम् आत्म सृष्टम् अधोक्षज।

आत्मना अनुप्रविश्य आत्मन् प्राणः जीवः बिभर्षि अज ॥ 5॥

प्राण आदीनाम् विश्व सृजाम् शक्तयः याः परस्य ताः।

पारतन्त्र्यात् वै सादृश्यात् द्वयोः च इष्टा एव चेष्टताम् ॥ 6॥

कान्तिः तेजः प्रभा सत्ता चन्द्र अग्नि अर्क ऋक्ष विद्युताम्।

यत् स्थैर्यम् भूभृताम् भूमेः वृत्तिः गन्धः अर्थतः भवान् ॥ 7॥

तर्पणम् प्राणनम् अपाम् देवत्वम् ताः च तत् रसः।

ओजः सहः बलम् चेष्टा गतिः वायोः तव ईश्वर ॥ 8॥

दिशाम् त्वम् अवकाशः असि दिशः खम् स्फोटः आश्रयः।

नादः वर्णः त्वम् ओंकारः आकृतीनाम् पृथक् कृतिः ॥ 9॥

इन्द्रियम् त्वम् इन्द्रियाणाम् त्वम् देवाः च तत् अनुग्रहः।

अवबोधः भवान् बुद्धेः जीवस्य अनुस्मृतिः सती ॥ 10॥

भूतानाम् असि भूत आदिः इन्द्रियाणाम् च तैजसः।

वैकारिकः विकल्पानाम् प्रधानम् अनुशायिनाम् ॥ 11॥

नश्वरेषु इह भावेषु तत् असि त्वम् अनश्वरम्।

यथा द्रव्य विकारेषु द्रव्य मात्रम् निरूपितम् ॥ 12॥

सत्त्वम् रजः तमः इति गुणाः तत् वृत्तयः च याः।

त्वयि अद्धा ब्रह्मणि परे कल्पिताः योगमायया ॥ 13॥

तस्मात् न सन्ति अमी भावाः यर्हि त्वयि विकल्पिताः।

त्वम् च अमीषु विकारेषु हि अन्यद् अव्यावहारिकः ॥ 14॥

गुण प्रवाहः एतस्मिन् अबुधाः त्वम् अखिल आत्मनः।

गतिम् सूक्ष्माम् अबोधेन संसरन्ति इह कर्मभिः ॥ 15॥

यदृच्छया नृणाम् प्राप्य सुकल्पाम् इह दुर्लभाम्।

स्वार्थे प्रमत्तस्य वयः गतम् त्वन्मायया ईश्वर ॥ 16॥

असौ अहम् मम एव एते देहे च अस्य अन्वय आदिषु।

स्नेह पाशैः निबध्नाति भवान् सर्वम् इदम् जगत् ॥ 17॥

युवाम् न नः सुतौ साक्षात् प्रधान पुरुष ईश्वरौ।

भूभार क्षत्र क्षपण अवतीर्णौ तथा आथ ह ॥ 18॥

तत् ते गतः अस्मि शरणम् अद्य पद अरविन्दम्

आपन्न संसृति भय अपहम् आर्त बन्धो।

एतावत् आलम् अलम् इन्द्रिय लालसेन

मर्त्य आत्म दृक् त्वयि परे यत् अपत्य बुद्धिः ॥ 19॥

सूति गृहे ननु जगात् भवान् अजः नौ

सञ्जज्ञ इति अनुयुगम् निज धर्म गुप्त्यै।

नाना तनूः गगनवत् विदधत् जहासि

कः वेद भूम्न उरुगाय विभूति मायाम् ॥ 20॥

श्री शुक उवाच

आकर्ण्य इत्थं पितुः वाक्यं भगवान् सात्वत-ऋषभः।

प्रत्याह प्रश्रय-अनम्रः प्रहसन् श्लक्ष्णया गिरा ॥ 21

श्री भगवान् उवाच

वचः वः समवेत-अर्थं तात एतत् उपमन्महे।

यत् नः पुत्रान् समुद्दिश्य तत्त्व-ग्रामः उदाहृतः ॥ 22

अहं यूयम् असौ आर्यः इमे च द्वारका-उकसः।

सर्वे अपि एवम् यदु-श्रेष्ठ विमृग्याः स-चर-अचरम् ॥ 23

आत्मा हि एकः स्वयम्-ज्योतिः नित्यः अन्यः निर्गुणः गुणैः।

आत्म-सृष्टैः तत् कृतेषु भूतेषु बहुधा इयते ॥ 24

खं वायुः ज्योतिः आपः भूः तत् कृतेषु यथा आशयम्।

आविः तिरः अल्प-भू-उर्य एकः नानात्वं याति असौ अपि ॥ 25

श्री शुक उवाच

एवम् भगवता राजन् वसुदेवः उदाहृतम्।

श्रुत्वा विनष्ट-नानाधीः तूष्णीं प्रीत-मना अभूत् ॥ 26

अथ तत्र कुरु-श्रेष्ठ देवकी सर्व-देवताः।

श्रुत्वा आनीतं गुरोः पुत्रम् आत्मजाभ्याम् सुविस्मिता ॥ 27

कृष्ण-रामौ समाश्राव्य पुत्रान् कंस-विहिंसितान्।

स्मरन्ती कृपणं प्राह वैक्लव्यात् अश्रु-लोचना ॥ 28

श्री देवकी उवाच

राम राम अप्रमेय-आत्मन् कृष्ण योगेश्वर-ईश्वर।

वेद-अहम् वाम् विश्व-सृजौ ईश्वरौ आदि-पुरुषौ ॥ 29

काल-विध्वस्त-सत्त्वानाम् राज्ञाम् उच्छास्त्र-वर्तिनाम्।

भूमेः भार-आयमाणानाम् अवतीर्णौ किल अद्य मे ॥ 30

यस्य अंश-अंश-अंश-भागेन विश्व-उत्पत्ति-लय-उदयाः।

भवन्ति किल विश्व-आत्मन् तम् त्वा अद्य अहं गतिं गता ॥ 31

चिरात् मृत-सुत-आदानं गुरुणा किल चोदितौ।

आनिन्यथुः पितृ-स्थानात् गुरवे गुरु-दक्षिणाम् ॥ 32

तथा मे कुरुतं कामं युवाम् योगेश्वर-ईश्वरौ।

भोज-राज-हतान् पुत्रान् कामये द्रष्टुम् आहृतान् ॥ 33

ऋषिः उवाच

एवम् सञ्चोदितौ मात्रा रामः कृष्णः च भारत।

सुतलम् संविविशतुः योग-मायाम् उपाश्रितौ ॥ 34

तस्मिन् प्रविष्टौ उपलभ्य दैत्य-राट्

विश्व-आत्म-दैवं सुतरां तथा आत्मनः।

तत्-दर्शन-आह्लाद-परिप्लुत-आशयः

सद्यः समुत्थाय ननाम स-अन्वयः ॥ 35

तयोः समानीय वर-आसनं मुदा

निविष्टयोः तत्र महा-आत्मनोः तयोः।

दधार पादौ अवनिज्य तत् जलं

स-वृन्दः आ-ब्रह्म पुनत् यत् अम्बु ह ॥ 36

समर्हयामास सः तौ विभूतिभिः

महा-अर्ह-वस्त्र-आभरण-अनुलेपनैः।

ताम्बूल-दीप-अमृत-भक्षण-आदिभिः

स्व-गोत्र-वित्त-आत्म-समर्पणेन च ॥ 37

सः इन्द्रसेनः भगवत्-पद-अम्बुजम्

बिभ्रन् मुहुः प्रेम-विभिन्नया धिया।

उवाच ह आनन्द-जल-आकुल-ईक्षणः

प्रहृष्ट-रोमा नृप गद्गद-अक्षरम् ॥ 38

बलिः उवाच

नमः अनन्ताय बृहते नमः कृष्णाय वेधसे।

साङ्ख्य-योग-वितानाय ब्रह्मणे परम-आत्मने ॥ 39

दर्शनं वाम् हि भूतानाम् दुष्प्रापं च अपि अदुर्लभम्।

रजः-तमः स्वभावानाम् यत् नः प्राप्तौ यदृच्छया ॥ 40

दैत्य-दानव-गन्धर्वाः सिद्ध-विद्याधर-चारणाः।

यक्ष-रक्षः-पिशाचाः च भूत-प्रमथ-नायकाः ॥ 41

विशुद्ध-सत्त्व-धाम्नि अद्धा त्वयि शास्त्र-शरीरिणि।

नित्यं निबद्ध-वैराः ते वयम् च अन्ये च तादृशाः ॥ 42

केचन उद्बद्ध-वैरेंण भक्त्या केचन कामतः।

न तथा सत्त्व-संरब्धाः सन्निकृष्टाः सुर-आदयः ॥ 43

इदं इत्थं इति प्रायः तव योगेश्वर-ईश्वर।

न विदन्ति अपि योगेशाः योग-मायां कुतः वयम् ॥ 44

तत् नः प्रसीद निरपेक्ष-विमृग्य-युष्मत्-

पाद-अरविन्द-धिषणात् अघ-गृह-अन्ध-कूपात्।

निष्क्रम्य विश्व-शरण-अङ्घ्रि-उपलब्ध-वृत्तिः

शान्तः यथा एकः उत सर्व-सखैः चरामि ॥ 45

शाधि अस्मान् ईशितव्य-ईश निष्पापान् कुरु नः प्रभो।

पुमान् यः श्रद्धया आतिष्ठन् चोदनायाः विमुच्यते ॥ 46

श्री भगवान् उवाच

आसन् मरीचेः षट् पुत्राः ऊर्णायां प्रथमे अन्तर।

देवाः कम् जहसुः वीक्ष्य सुतं यज् भितुम् उद्यतम् ॥ 47

तेन आसुरीम् अगन् योनिम् अधुना अवद्य-कर्मणा।

हिरण्यकशिपोः जाताः नीताः ते योग-मायया ॥ 48

देव्याः उदरे जाताः राजन् कंस-विहिंसिताः।

सा तान् शोचति आत्मजान् स्वान् ते इमे अध्यास्ते अन्तिके ॥ 49

इतः एतान् प्रणेष्यामः मातृ-शोक-अपनुत्तये।

ततः शापात् विनिर्मुक्ताः लोकं यास्यन्ति विज्वराः ॥ 50

स्मर-उद्गीथः परिष्वङ्गः पतङ्गः क्षुद्रभृत् घृणी।

षट् इमे मत्-प्रसादेन पुनः यास्यन्ति सत्-गतिम् ॥ 51

इति उक्त्वा तान् समादाय इन्द्रसेन-एन पूजितौ।

पुनः द्वारवतीम् एत्य मातुः पुत्रान् अयच्छताम् ॥ 52

तान् दृष्ट्वा बालकान् देवी पुत्र-स्नेह-स्नुत-स्तनी।

परिष्वज्य अङ्कम् आरोप्य मूर्ध्नि अजिघ्रत् अभीक्ष्णशः ॥ 53

अपाययत् स्तनं प्रीता सुत-स्पर्श-परिप्लुता।

मोहिता मायया विष्णोः यया सृष्टिः प्रवर्तते ॥ 54

पीत्वा अमृतं पयः तस्याः पीत-शेषं गदा-भृतः।

नारायण-अङ्ग-संस्पर्श-प्रतिलब्ध-आत्म-दर्शनाः ॥ 55

ते नमस्कृत्य गोविन्दं देवकीं पितरं बलम्।

मिषतां सर्व-भूतानां ययुः धाम दिव-उकसाम् ॥ 56

तम् दृष्ट्वा देवकी देवी मृत-आगमन-निर्गमम्।

मेने सुविस्मिता मायां कृष्णस्य रचितां नृप ॥ 57

एवं-विधानि अद्भुतानि कृष्णस्य परम-आत्मनः।

वीर्याणि अनन्त-वीर्यस्य सन्ति अनन्तानि भारत ॥ 58

श्री सूतः उवाच

यः इदम् अनुशृणोति श्रावयेत् वा मुरारेः

चरितम् अमृत-कीर्तेः वर्णितं व्यास-पुत्रैः।

जगत्-अघ-भिदलम् तत् भक्त-सत्-कर्ण-पूरम्

भगवति कृत-चित्तः याति तत् क्षेम-धाम ॥ 59

इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां

दशम-स्कन्धे उत्तरार्धे मृत-अग्रज-आयनं नाम

पञ्चाशीतितमः अध्यायः॥ 85 ॥