பரமாத்மா அனைவருக்கும் சமமானவர்
ஸ்கந்தம் 7: அத்யாயம் 1
श्री-राजा उवाच
समः प्रियः सुहृत्-ब्रह्मन् भूतानाम् भगवान् स्वयम्।
इन्द्रस्य अर्थे कथम् दैत्यान् अवधीन् विषमः यथा ॥ १ ॥
न हि अस्य अर्थः सुर-गणैः साक्षात् निःश्रेयस-आत्मनः।
न एव असुरेभ्यः विद्वेषः न उद्वेगः च अगुणस्य हि ॥ २ ॥
इति नः सु-महा-भाग नारायण-गुणान् प्रति।
संशयः सु-महान् जातः तत् भवाम् छेत्तुम् अर्हति ॥ ३ ॥
श्री-शुक उवाच
साधु पृष्टम् महा-राज हरेः चरितम् अद्भुतम्।
यत् भागवत-मा-हात्म्यम् भगवत्-भक्ति-वर्धनम् ॥ ४ ॥
गीयते परमम् पुण्यम् ऋषिभिः नारद-आदिभिः।
नत्वा कृष्णाय मुनये कथयिष्ये हरेः कथाम् ॥ ५ ॥
निर्गुणः अपि हि अजः अव्यक्तः भगवान् प्रकृतेः परः।
स्व-माया-गुणम् आविश्य बाध्य-बाधकताम् गतः ॥ ६ ॥
सत्त्वम् रजः तमः इति प्रकृतेः न आत्मनः गुणाः।
न तेषाम् युगपद् राजन् ह्रासः उल्लासः एव वा ॥ ७ ॥
जय-काले तु सत्त्वस्य देव-ऋषीन् रजसः असुरान्।
तमसः यक्ष-रक्षांसि तत्-काल-अनुगुणः अभजत् ॥ ८ ॥
ज्योतिः आदि-रिव आभाति सङ्घातात् न विविच्यते।
विदन्ति आत्मानम् आत्म-स्थम् मथित्वा कवयः अन्ततः ॥ ९ ॥
यदा सिसृक्षुः पुरः आत्मनः परः
रजः सृजति एषः पृथक् स्व-मायया।
सत्त्वम् विचित्रासु रिरंसुः ईश्वरः
शयिष्य-माणः तमः ईरयति असौ ॥ १० ॥
कालम् चरन्तम् सृजति ईशः आश्रयम्
प्रधान-पुम्भ्याम् नर-देव सत्य-कृत्।
यः एषः राजन् अपि कालः ईशिता
सत्त्वम् सुर-अनीकम् इव ऐधयति अतः।
तत्-प्रत्यनीकान् असुरान् सुर-प्रियः
रजः-तमस्कान् प्रमिणोति उरुः-श्रवाः ॥ ११ ॥
अत्र एव उदाहृतः पूर्वम् इति-हासः सुर-ऋषिणा।
प्रीत्या महा-क्रतौ राजन् पृच्छते अज-आत-शत्रवे ॥ १२ ॥
दृष्ट्वा महा-अद्भुतम् राजा राजसूये महा-क्रतौ।
वासुदेवे भगवति सायुज्यम् च चेदि-भू-भुजः ॥ १३ ॥
तत्र आसीनम् सुर-ऋषिम् राजा पाण्डु-सुतः क्रतौ।
पप्रच्छ विस्मित-मनाः मुनीनाम् शृण्वताम् इदम् ॥ १४ ॥
श्री-युधिष्ठिर उवाच
अहो अत्य्-अद्भुतम् हि एतत् दुर्लभ-एकान्तिनाम् अपि।
वासुदेवे परे तत्त्वे प्राप्तिः च ऐद्यस्य विद्विषः ॥ १५ ॥
एतत् वेदितुम् इच्छामः सर्वे एव वयम् मुने।
भगवन्-निन्दया वेनः द्विजैः तमसि पातितः ॥ १६ ॥
दम-घोष-सुतः पापः आरभ्य कल-भाषणात्।
सम्प्रत्य्-अमर्षी गोविन्दे दन्त-वक्त्रः च दुर्मतिः ॥ १७ ॥
शपतः असकृत् विष्णुम् यत् ब्रह्म परम-अव्ययम्।
श्वित्रः न जातः जिह्वायाम् न अन्धम् विविशतुः तमः ॥ १८ ॥
कथम् तस्मिन् भगवति दुरवग्राह-धामनि।
पश्यताम् सर्व-लोकानाम् लयम् ईयतुḥ अञ्जसा ॥ १९ ॥
एतत् भ्राम्यति मे बुद्धिः दीप-अर्चिः इव वायुना।
ब्रूहि एतत् अद्भुत-तमम् भगवान् तत्र कारणम् ॥ २० ॥
श्री-शुक उवाच
राज्ञः तद्-वचः आकर्ण्य नारदः भगवान् ऋषिः।
तुष्टः प्राह तम् आभाष्य शृण्वत्याः तत्-सदः कथाः ॥ २१ ॥
श्री-नारद उवाच
निन्दन-स्तव-सत्कार-न्यक्कार-अर्थम् कलेवरम्।
प्रधान-परयोः राजन् अविवेकेन कल्पितम् ॥ २२ ॥
हिंसा तत्-अभिमानेन दण्ड-पारुष्ययोः यथा।
वैषम्यम् इह भूतानाम् मम अहम् इति पार्थिव ॥ २३ ॥
यत्-निबद्धः अभिमानः अयम् तत्-वधात् प्राणिनाम् वधः।
तथा न यस्य कैवल्यात् अभिमानः अखिल-आत्मनः।
परस्य दम-कर्तुः हि हिंसा केन अस्य कल्प्यते ॥ २४ ॥
तस्मात् वैर-अनुबन्धेन निर्वैरेण भयेन वा।
स्नेहात् कामेन वा युञ्ज्यात् कथंचित् न ईक्षते पृथक् ॥ २५ ॥
यथा वैर-अनुबन्धेन मर्त्यः तत्-मयताम् इयात्।
न तथा भक्ति-योगेन इति मे निश्चिता मतिः ॥ २६ ॥
कीटः पेशस्कृता रुद्धः कुड्यायाम् तम् अनुस्मरन्।
संरम्भ-भय-योगेन विन्दते तत्-स्वरूपताम् ॥ २७ ॥
एवम् कृष्णे भगवति माया-अनुज-ईश्वरे।
वैरेण पूत-पाप्मानः तम् आपुः अनुचिन्तया ॥ २८ ॥
कामात् द्वेषात् भयात् स्नेहात् यथा भक्त्या ईश्वरे मनः।
आवेश्य तत्-अघम् हित्वा बहवः तत्-गतिम् गताः ॥ २९ ॥
गोप्यः कामात् भयात् कंसः द्वेषात् च ऐद्य-आदयः नरिपाः।
सम्बन्धात् वृष्णयः स्नेहात् यूयम् भक्त्या वयम् विभो ॥ ३० ॥
कतमः अपि न वेनः स्यात् पञ्चानाम् पुरुषम् प्रति।
तस्मात् केन अपि उपायेन मनः कृष्णे निवेशयेत् ॥ ३१ ॥
मातृ-स्वसेयः वः च ऐद्यः दन्त-वक्रः च पाण्डव।
पार्षद-प्रवरौ विष्णोः विप्र-शापात् पद-अच्च्युतौ ॥ ३२ ॥
श्री-युधिष्ठिर उवाच
कीदृशः कस्य वा शापः हरि-दास-अभिमर्शनः।
अश्रद्धेयः इव आभाति हरेः एकान्तिनाम् भवः ॥ ३३ ॥
देह-इन्द्रिय-असु-हीनानाम् वैकुण्ठ-पुर-वासिनाम्।
देह-सम्बन्ध-सम्बद्धम् एतत् आख्यातुम् अर्हसि ॥ ३४ ॥
श्री-नारद उवाच
एकदा ब्रह्मणः पुत्राः विष्णोः लोकम् यदृच्छया।
सनन्दन-आदयः जग्मुः चरन्तः भुवन-त्रयम् ॥ ३५ ॥
पञ्च-षट्-ढायन-अर्भ-अभाः पूर्वेषाम् अपि पूर्वजाः।
दिग्-वाससः शिशून् मत्वा द्वा:स्थौ तान् प्रत्य्-अषेधताम् ॥ ३६ ॥
अशपन् कुपिताः एवम् युवाम् वासम् न च अर्हथः।
रजस्-तमो-भ्याम् रहिते पाद-मूले मधु-द्विषः।
पापिष्ठाम् आसुरीम् योनिम् बालिशौ यातम् आशुतः ॥ ३७ ॥
एवम् शप्तौ स्व-भवनात् पतन्तौ तैः कृपा-लुभिः।
प्रोक्तौ पुनः- जन्मभिः वाम् त्रिभिः लोकाय कल्पताम् ॥ ३८ ॥
जज्ञाते तौ दितेः पुत्रौ दैत्य-दानव-वन्दितौ।
हिरण्यकशिपुः ज्येष्ठः हिरण्याक्षः अनुजः ततः ॥ ३९ ॥
हतः हिरण्यकशिपुः हरिणा सिंह-रूपिणा।
हिरण्याक्षः धर-उद्धारे बिभ्रता शौकरम् वपुः ॥ ४० ॥
हिरण्यकशिपुः पुत्रम् प्रह्लादम् केशव-प्रियम्।
जिघांसुः अकरोत् नाना-यातनाः मृत्यु-हेतवे ॥ ४१ ॥
सर्व-भूत- आत्म-भूतम् तम् प्रशान्तम् सम-दर्शनम्।
भगवत्-तेजसा स्पृष्टम् न अशक्नोत् धन्तुम् उद्यमैः ॥ ४२ ॥
ततः तौ राक्षसौ जातौ केशिन्याम् विश्रवः-सुतौ।
रावणः कुम्भकर्णः च सर्व-लोक-उपतापनौ ॥ ४३ ॥
तत्र अपि राघवः भूत्वा न्यहनत् शाप-मुक्तये।
राम-वीर्यम् श्रोष्यसि त्वम् मार्कण्डेय-मुखात् प्रभो ॥ ४४ ॥
तौ एव क्षत्रियौ जातौ मातृ-स्वस्र्-आत्मजौ तव।
अधुना शाप-निर्मुक्तौ कृष्ण-चक्र-हत-आंहसौ ॥ ४५ ॥
वैर-अनुबन्ध-तीव्रेण ध्यानेन अच्युत-आत्मताम्।
नीतौ पुनः हरेः पार्श्वम् जग्मतुः विष्णु-पार्षदौ ॥ ४६ ॥
श्री-युधिष्ठिर उवाच
विद्वेषः दयिते पुत्रे कथम् आसीत् महा-आत्मनि।
ब्रूहि मे भगवन् येन प्रह्लादस्य अच्युत-आत्मता ॥ ४७ ॥
॥ इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायाम्
सप्तम-स्कन्धे प्रह्लाद-चरित-उपकrame प्रथमोऽध्यायः ॥ १ ॥
No comments:
Post a Comment